Hoe gebruiken Vlaamse kinderen en jongeren sociale media? Dat willen we allemaal wel weten! Elke twee jaar doet de UGent, samen met Mediaraven en Mediawijs, er een onderzoek naar: het Apestaartjaren-onderzoek. Ze onderzochten het mediagebruik van 950 kinderen in de lagere school en van 4255 jongeren in de middelbare school. Wij analyseerden de resultaten en vatten ze voor je samen in 5 opvallende conclusies:
1⃣ Steeds vroeger een eigen smartphone
Bijna alle Vlaamse jongeren hebben een eigen smartphone. Vroeger kregen ze die vaak als ze naar het middelbaar gingen, maar nu is dat een pak vroeger. Kinderen zijn gemiddeld 9,4 jaar als ze hun eerste smartphone krijgen. Dan zitten ze dus in het vierde leerjaar en gaan ze nog lang niet naar het middelbaar.
De smartphone is het meest gebruikte toestel en wint het van de tablet, televisie of laptop. Op een gewone schooldag gebruikt bijna de helft van de jongeren hun toestel één à vier uur per dag. Zoals te verwachten ligt dat gebruik op een vakantiedag nog hoger met meer dan vier uur per dag voor 54% van de jongeren.
2⃣ Minder Facebook, meer Instagram en YouTube
Maar wat doen jongeren nu de hele tijd op hun smartphone? Door sociale media scrollen natuurlijk! In het vorige Apestaartjaren-onderzoek stond Facebook nog op kop, maar het platform kent nu een forse daling. In 2018 gebruikte 82% van de jongeren Facebook minstens één keer per maand. Vandaag gebruikt maar 37% van de jongeren Facebook minstens wekelijks. Omdat de cijfers dit jaar anders gemeten zijn, gaat de vergelijking niet helemaal op, maar dat Facebook terrein prijsgeeft, is duidelijk. En nog opvallender: 30% van de jongeren heeft zelfs nog nooit Facebook gebruikt!
Deze tabel geeft een mooi overzicht van het socialemediagebruik bij jongeren per kanaal en per leeftijd:
Terwijl Facebook klappen krijgt, zien we wel een stijging in het gebruik van YouTube en Instagram. 89% van de jongeren gebruikt YouTube minstens wekelijks en 86% onder hen gebruikt evenveel Instagram. Pinterest (19%), Twitter (14%) en Discord (13%) kennen een kleiner aantal jonge gebruikers.
“Ik denk dat ik toch wel een uur of twee per dag op Instagram doorbreng, zowel om filmpjes te checken over skaten of voetbal, of om mijn vrienden te volgen.”
– Maarten, 17 jaar.
YouTube is het populairste videoplatform: 94% van de jongeren kijkt voornamelijk via YouTube naar filmpjes. Dat is een forse stijging in vergelijking met de vorige editie (60%). Ook om muziek te luisteren, is YouTube het populairst.
3⃣ TikTok vooral populair bij kinderen, minder bij jongeren
Wat met nieuwkomer TikTok? We weten al dat Kel er zot van is, maar hoe zit het bij kinderen en jongeren? Opvallend: het zijn vooral kinderen van 6 tot 12 jaar uit de lagere school die naar TikTok grijpen: 44% van hun gebruikt de app minstens wekelijks. Bij jongeren (12-18 jaar) is dit slechts 28%. Hoe ouder ze worden, hoe minder er gescrold wordt door TikTok (18% in de derde graad van het middelbaar t.o.v. 41% in de eerste graad).
“Ik gebruik TikTok om filmpjes over mezelf te maken. Ik probeer iedere keer nieuwe dansjes uit die ik op voorhand heel goed oefen voor ik ze op TikTok plaats …”
– Sarah, 12 jaar
Kleine kanttekening: het onderzoek werd afgenomen in oktober en november 2019, met andere woorden voor de corona-maatregelen. Wij vermoeden dat het TikTok-gebruik tijdens de lockdown serieus geboomd is. Aftellen naar de resultaten van het volgende Apestaartjaren-onderzoek dus! Of TikTok interessant kan zijn voor jouw organisatie of bedrijf, lees je in deze blog.
4⃣ Contact houden met vrienden via Snapchat en Instagram
Vrienden zijn heel belangrijk voor jongeren, en een smartphone geeft hen veel mogelijkheden om contact te houden. Maar hoe doen ze dat het liefst? Ook hier zien we een grote ommezwaai ten opzicht van 2018:
- Berichten sturen via Facebook Messenger of sms heeft duidelijk afgedaan
- Snapchat blijft populair om berichten te sturen
- Grootste stijgers zijn privéberichten via Instagram en WhatsApp
5⃣ Sociale media als nieuwsbron
“Mijn ouders kijken naar het nieuws op tv en wij meer nieuws op sociale media.”
– Rik, 18 jaar.
Deze quote vat het mooi samen: jongeren luisteren nog wel naar de radio en kijken nog wel tv, maar sociale media zijn met ruime voorsprong het populairste kanaal om nieuws te consumeren. 54% van de jongeren geeft aan dat ze minstens dagelijks nieuwsartikelen lezen die zijn gedeeld via sociale media.
We weten dat Facebook klappen krijgt, maar als medium voor online activisme blijkt het wel nog populair. Wanneer jongeren zich willen uitspreken over een maatschappelijk thema, dan is Facebook hun favoriete kanaal. Pagina’s, events en groepen zijn ideaal om te weten wat er in de wereld gebeurt en om zelf een statement te maken. Misschien ligt daar wel de sleutel om Facebook relevant te houden voor jongeren?
Conclusie
Zo, dat waren voor ons de belangrijkste learnings van het Apestaartjaren-onderzoek. We vatten het nog even voor je samen:
1⃣ Jongeren krijgen steeds vroeger een eigen smartphone
2⃣ Het Facebookgebruik bij jongeren daalt, terwijl Instagram en YouTube stijgen
3⃣ TikTok is vooral populair bij kinderen, minder bij jongeren
4⃣ Contact houden met vrienden doen jongeren het liefst via Snapchat en Instagram
5⃣ Jongeren zoeken hun nieuws vooral op sociale media
De onderzoekers hebben natuurlijk nog veel meer onderzocht. Hier nog enkele leuke cijfertjes:
? 61% van de Vlaamse jongeren zegt zelden les te krijgen over online privacy.
? 45% van de jongeren toe dat ze naar hun gevoel te veel tijd spenderen aan hun toestel.
? In de derde graad van het middelbaar doet 17% aan sexting.
Wil je nog meer weten over sociale media bij jongeren? Check dan zeker de website van Apestaartjaren.